Kako smo dobili nulu, broj koji ne označava ništa?

Sama riječ “nula” potiče iz vremena prije pojave islama, a u arapskom je značila “prazan.”

U Egiptu se u tekstovima obeležavala kao “nfr” (“lijepo”), a koristila se da označi osnovni nivo piramide.

Babilonski matematičari nisu koristili nulu u pravom smislu riječi, zato što se ovaj broj nije koristio samostalno, niti kao krajnja cifra, pa su se brojevi razlikovali samo po kontekstu. Stari Grci nisu nulu posmatrali kao broj, a čuveno filozofsko pitanje “Kako ništa može biti nešto” podstaklo je mnoge teorije.

Nula, kakva postoji danas, stigla je sa Zapada oko 1200. godine, i to preko italijanskog matematičara Fibonaccija (Leonardo iz Pise) koji je donio ovu cifru zajedno sa ostalim arapskim ciframa prije povratku iz Afrike. Međutim, istorija nule, kao koncepta i broja, dopire duboko u istoriju, toliko duboko da je i njeno porijeklo nedefinisano

Nula, kakva postoji danas, stigla je sa Zapada oko 1200. godine, i to preko italijanskog matematičara Fibonaccija (Leonardo iz Pise) koji je donio ovu cifru zajedno sa ostalim arapskim ciframa prije povratku iz Afrike. Međutim, istorija nule, kao koncepta i broja, dopire duboko u istoriju, toliko duboko da je i njeno porijeklo nedefinisano.

“Postoji minimum dva ‘otkrića’ nule”, kaže Charles Seife, autor knjige “Nula: Biografija opasne ideje”.

– Ova nula koju imamo došla je od Fertilea Crescenta.

Originalna ideja je postojala u Babilonu između 400. i 300. godine prije nove ere, pre nego što se razvila u Indiji, odakle je putovala ka sjevernoj Africi i Fibonacciju i, na kraju, iz Italije stigla u Evropu.

Na početku, nula je služila samo kao “čuvar mjesta” – kao način da razlikujemo jedinicu od desetice i deseticu od stotine.

– Ali to nije potpuni kapacitet ovog broja. Nula je broj za sebe, kaže Seife.

Ništa je dobilo svoj broj u Indiji u petom vijeku, prema mišljenju Roberta Kaplana, autora “Ništa koje jeste: Prirodna istorija nule”.

– Čak ni tada nula nije dobila puno državljanstvu u državi brojeva, kaže Kaplan.

Mnoge kulture su izbjegavale da prihvate koncept nule, jer je za mnoge imala značenje crne magije, u simboličkom smislu.

[yuzo_related]

Nula je postojala i u Novom svijetu, u kulturi plemena Maje, i to u prvim vijekovima nove ere.

– Pretpostavljam da je ovo najblistaviji primjer stvaranja nule od početka, kaže Kaplan.

Takođe, smatra da se nula pojavila i ranije kod Sumerana koji su je koristili, a obilježavanje praznih kolona. Ipak, Seife ne smatra da je nula bila u upotrebi prije nove ere.

– U nekim bilješkama koje sam čitao postoje nagovještaji da je nula već bila u upotrebi. Mnogi istražuju porijeklo ovog broja, ali niko se ne pridržava jedne teorije u potpunosti.