Ako ne želite donirati svoje organe, moraćete to potpisati prije smrti?

Vlada Federacije BiH danas je utvrdila Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o transplantaciji organa i tkiva u svrhu liječenja, a jedan od njegovih članova propisuje uslove za uzimanje organa i tkiva s umrlog lica radi presađivanja u svrhu liječenja.

U saopštenjeu Vlade FBiH se navodi da je Prijedlog zakona učinjen na osnovu inicijative koju je federalnom Ministarstvu zdravstva uputilo Udruženje dijaliznih i transplantiranih bolesnika FBiH u kojoj je navedena potreba da kroz zakon bude osiguran tzv. pretpostavljeni pristanak.

Udruženje skreće pažnju na posebno nepovoljan položaj dijaliznih pacijenata, teške uslove u kojima se dijaliza odvija, na činjenicu da se broj ovih pacijenata stalno povećava, te na finansijske aspekte dijalize.

Iz tog razloga, navodi se u saopštenju Vlade FBiH, jedna od predloženih novina u Zakonu odnosi se na član 30 koji sada propisuje da je dopušteno uzimati organe i tkiva sa umrlog lica, radi presađivanja u svrhu liječenja, pod uslovom da se davalac za života nije tome protivio u pisanom obliku.

Da bi to učinilo, punoljetno lice sposobno za rasuđivanje treba dati pisanu izjavu o nedarivanju organa i tkiva poslije smrti u svrhu liječenja izabranom ljekaru primarne zdravstvene zaštite ili mjerodavnom kantonalnom, odnosno federalnom Ministarstvu zdravstva.

Slijepo lice, gluvo lice koja ne zna čitati, nijemo lice koje ne zna pisati i gluvo-slijepo lice daje izjavu o nedarivanju pred dva svjedoka uz pomoć zakonskog zastupnika, odnosno staratelja. Pisana izjava o nedarivanju organa može biti opozvana u svakom trenu.

Do uspostavljanja registra lica koje nisu saglasna s darovanjem organa i tkiva poslije smrti dopušteno je uzimati organe i tkiva samo uz pisani pristanak bračnog ili vanbračnog druga, punoljetnog djeteta, roditelja, punoljetnog brata ili sestre umrlog.

Pisanu izjavu o nedarivanju organa i tkiva izabrani ljekar, odnosno mjerodavno kantonalno ministarstvo, dostavlja federalnom ministarstvu, odnosno Centru, a ona predstavlja profesionalnu tajnu. Sadržinu obrasca, način i postupak dostavljanja, način vođenja evidencije, te postupak opoziva izjave o nedarivanju organa i tkiva će posebnim propisom utvrditi federalni ministar zdravstva.

U incijativi Udruženja dijaliznih i transplantiranih bolesnika FBiH je rečeno da BiH, odnosno Federacija BiH raspolaže stručnim timovima osposobljenim za transplantacije, ali da ih postojeći Zakon ograničava.

Njegove izmjene i dopune predviđaju “pretpostavljeni pristanak”, što proširuje krug mogućih darivaoca i vodi većim šansama da budu osigurani odgovarajući organ za potrebe transplantacije.

U saopštenju Vlade FBiH napominju da danas većina evropskih zemalja ima zakone iz oblasti transplantacije bazirane na pretpostavljenom pristanku, što se pokazalo najefiksnijim i najpraktičnijim rješenjem jer se time povećava mogućnost za liječenje transplantacijom.

Takve zdravstvene sisteme imaju Austrija, Španija, Luksemburg, Finska, Poljska, Portugal, Belgija, Francuska, Mađarska, Norveška, Hrvatska i mnoge druge zemlje.