Istraživački servis Evropskog parlamenta: “Srbija skreće ka autoritarnosti”

Glavna prepreka Srbije na putu prema Evropskoj uniji može biti skretanje ka autoritarizmu, upozorio je Istraživački servis Evropskog parlamenta (EP), prenijeli su u petak beogradski mediji.

Analiza pripremljena za europarlamentarce ukazuje na aktuelne okolnosti u Srbiji, položaj opozicije, slobodu medija te na preveliko koncentrisanje političke moći u rukama bivšeg premijera i aktuelnog predsjednika države Aleksandra Vučića.

Pod naslovom “Je li Srbija u riziku od autoritarizma?” servis upozorava da je sloboda medija u opadanju već nekoliko godina, pogotovo otkad je Vučić 2014. postao premijer, prenosi Beta.

Veliki dio medija sada je pod ditrektnom kontrolom ili države ili osoba naklonjenih vladajućoj Srpskoj naprednoj stranci (SNS), dok se nezavisni novinari suočavaju s prijetnjama, pa čak i nasiljem, a počinitelji rijetko bivaju procesuirani i osuđeni, piše u analizi.

Srbija je među zemljama zapadnog Balkana koje teže postati članicama EU “smatra vodećom u smislu demokratskih institucija, nivoa ekonomskog razvoja i ukupne spremnosti za pristupanje”, dodaje se.

Nasuprot tome, istaknuto je da je premlaćivanje opozicionog političara, predsjednika Ljevice Srbije Borka Stefanovića u novembru 2018. potaknulo val građanskih protesta na kojima svakoga vikenda na ulice Beograda i desetaka gradova u Srbiji “hioljade ljudi izlazi na ulice, optužujući šefa države Aleksandra Vučića i njegovu Srpsku naprednu stranku (SNS) za autoritarnu vlast, napade na nezavisne medije, izborne prevare i korupciju”.

Ti protesti, iako su nedavno počeli, ukazuju na “zabrinjavajuće dugoročne trendove” uključujući nazadovanje u slobodi medija, preveliku koncentraciju političke moći, izbore koji nisu potpuno slobodni ni pošteni, napade na civilno društvo, prenosi Agencija.

Poseban odjel u analizi posvećen je pretjeranoj koncentraciji političke moći, uz ocjenu da je “politička moć u Vučićevim rukama”, te da je on i dalje dominantna figura, iako je 2017. izabran za predsjednika, što je pretežno protokolarna uloga.

Vladajuća koalicija, na čelu sa SNS-om, koristi većinu koju ima u Skupštini Srbije da sistemski blokira značajne rasprave o prijedlozima zakona, a u znak protesta opozicija je u februaru ove godine počela bojkotovati plenarne rasprave.

U analizi koju preenosi Beta ukazuje se i da je ton verbalnih napada dužnosnika SNS-a i njihovih saveznika na nezavisne medije, političku opoziciju i civilno društvo često žestok, dok se kritikovanje vladine politike označava kao izdaja srpskih interesa.

Cilj je, kako se čini, da se marginaliziraju kritički glasovi dok se moć koncentriše u rukama vlade pod vodstvom SNS-a.

Na drugoj strani je slaba i podijeljena opozicija, koja nije izvukla koristi iz vala protesta koji su u toku.

“Iako opozicioni političari imaju istaknutu ulogu u protestima ‘1 od 5 miliona’, masovnost protesta više odražava nezadovoljstvo Vučićem nego podršku njegovim suparnicima, ocijenjeno je u analizi.

U analizi se navodi i da u Srbiji izbori nisu u potpunosti slobodni i pošteni, da reforma pravosuđa zaostaje, te da je nevladin sektor izložen napadima.

Kada je riječ o procesu pristupanja EU u analizi Istraživačkog servisa Evropskog parlamenta (EP) se podsjeća da je Evropska komisija u izvještaju iz aprila 2018. pohvalila Srbiju za napredak ka funkcionalnoj tržišnoj ekonomiji, poboljšanje makroekonomske situacije i napore na uskladjivanju nacionalnog zakonodavstva sa zakonima EU.

U tom je izvještaju istovremeno ukazano da, ukoliko Srbija želi ostvariti cilj iz Strategije EU za Zapadni Balkan (za članstvo u EU do 2025.), treba riješiti pitanje normalizacije odnosa sa Kosovom, te pokazati veću privrženost demokratskim vrijednostima.